เกษียณไวไม่ใช่เรื่องยาก รู้วิธีวางแผนการเงินจากแนวคิด FIRE สำหรับคนทำงานที่อยากเกษียณเร็ว

คนส่วนใหญ่มักจะขีดเส้น ‘เกษียณ’ เอาไว้ตอนอายุครบ 60 ปี แต่ถึงอย่างนั้น เคยถามตัวเองอย่างจริงจังไหมว่า ต้องการเกษียณจากการทำงานตอนอายุเท่าไหร่ ?

เพราะคนรุ่นใหม่ในวัยทำงานจำนวนไม่น้อย ยึดถือแนวทางการใช้ชีวิตและมีมุมมองต่ออาชีพที่แตกต่างไปจากคนรุ่นก่อนหน้าอย่างสิ้นเชิง พวกเขาไม่อยากตรากตรำทำงานหาเงินจนถึงบั้นปลายแล้วค่อยได้ใช้ชีวิตเหมือนคนรุ่นพ่อแม่ แต่อยากมีอิสระมากพอที่จะได้ใช้ชีวิตตามใจอย่างมีความสุขก่อนอายุ 60 ปี จึงมุ่งมั่นพยายามหาทางสร้างความมั่งคั่งและมั่นคงให้ตัวเอง

เพื่อปลุกไฟและสร้างแรงบันดาลใจให้คนที่อยากเกษียณเร็วสามารถวางแผนการเงินได้อย่างรัดกุม และต่อยอดการลงทุนได้งอกเงย จนเพียงพอสำหรับไปให้ถึงเป้าหมายที่จะได้ใช้ชีวิตในแบบที่ต้องการ ในบทความนี้ LIVE TO LIFE จึงหยิบยกแนวคิด ‘FIRE’ มาแนะนำให้ทุกคนได้รู้จัก ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่คนทำงานที่อยากเร่งให้ตัวเองเกษียณไว

FIRE คืออะไรกันแน่ ?

FIRE หรือ F.I.R.E. ในที่นี้ไม่ได้แปลว่าไฟ แต่เป็นอักษรย่อของคำว่า Financial Independence, Retire Early หมายถึง อิสรภาพทางการเงินและเกษียณอายุก่อนกำหนด ซึ่งตั้งต้นมาจากเนื้อหาส่วนหนึ่งในหนังสือ Your Money or Your Life ผลงานเขียนเล่มสำคัญของ โจ โดมิงเกซ (Joe Dominguez) นักวิเคราะห์การเงินผู้ประสบความสำเร็จอย่างมาก และ วิกกี โรบิน (Vicki Robin) นักเขียนร่วม ที่ถึงแม้จะผ่านมากว่า 30 ปี นับตั้งแต่ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1992 จนถึงตอนนี้ ก็ยังคงเป็นหนังสือในหมวดการเงินที่ขายดีทั่วโลก

ใจความสำคัญของ FIRE หรือ Financial Independence, Retire Early นั้นประกอบด้วยเป้าหมาย 2 เรื่องที่มีความเกี่ยวข้องกัน คือ

• มีอิสรภาพทางการเงิน (Financial Independence) เพราะอยากใช้ชีวิตสุขสบาย มีเงินใช้ตลอดชีวิต หลุดพ้นจากความกังวลในเรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ และไม่มีหนี้สินมารบกวนใจ
• เกษียณก่อนถึงเกณฑ์อายุ (Retire Early) เพราะไม่อยากเหนื่อยหน่ายกับการทำงานไปตลอดชีวิต หลุดพ้นจากความกลัวว่าจะต้องทำงานไปจนวันตายโดยไม่ได้หยุดพัก

การตั้งเป้าหมายไว้ชัดเจนเช่นนี้ นำไปสู่การแสวงหาหนทางวางแผนและจัดการทางการเงินเพื่อตัวเองจะได้หยุดทำงาน และใช้ชีวิตอิสระตั้งแต่อายุยังน้อย คือ สามารถเกษียณได้ในช่วงอายุ 30 ถึง 50 ปีเท่านั้น FIRE จึงเป็นแนวคิดที่เร่งให้คนในวัยทำงานที่อยากเกษียณไว และสร้างพฤติกรรมใหม่เพื่อเปลี่ยนแปลงชีวิต ซึ่งบางคนอาจใช้คำว่า FIRE Movement เรียกแทน FIRE ก็ได้เหมือนกัน

FIRE เกี่ยวข้องกับการวางแผนเรื่องเงินอย่างไร ?

แนวคิด FIRE ให้ความสำคัญการวางแผนการเงิน 3 เรื่อง ซึ่งต้องทำควบคู่กันไปเรื่อย ๆ เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย ประกอบด้วย
 

• เพิ่มรายได้ ตราบเท่าที่ยังหาเงินได้ ให้หาเงินให้ได้มากที่สุด เพราะเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้การวางแผนการเงินข้ออื่น ๆ ราบรื่นขึ้นทันตาเห็น
• ออมเงินให้เยอะเข้าไว้ ควรออมก่อนใช้ ถ้าให้ดีไม่ควรใช้เลย แบ่งรายได้มาเป็นเงินออมมากขึ้น ขณะเดียวกันก็ต้องลดรายจ่ายที่สิ้นเปลืองและไม่จำเป็นให้ได้มากที่สุด
• เพิ่มสินทรัพย์ด้วยการลงทุน เพราะการลงทุนเป็นการต่อยอดเงินออมให้งอกเงยได้เร็วที่สุด ช่วยเพิ่มรายได้ในอีกช่องทางหนึ่ง ถึงอย่างนั้น ก็ยังมีความเสี่ยงที่ต้องระวัง

เพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย คือ มีอิสรภาพทางการเงินและเกษียณไวไฟลุก จำเป็นต้องทำทั้ง 3 เรื่องนี้ ขาดข้อใดข้อหนึ่งไปไม่ได้โดยเด็ดขาด นอกจากนี้ การวางแผนการเงินตามแนวคิด FIRE ยังต้องตั้งอยู่บนกฎเหล็ก 2 ข้อ ที่มองข้ามไม่ได้ เพราะเป็นตัวเร่งให้บรรลุเป้าหมายเร็วขึ้น คือ

• กฎ 25X หมายถึง ยอดเงินที่ต้องเก็บให้ได้อย่างน้อย 25 เท่าของค่าใช้จ่ายต่อปี เพื่อเป็นหลักประกันเอาไว้ว่าจะมีเงินใช้หลังเกษียณ

ตัวอย่างการคำนวณ หากมียอดเงินรวมที่ใช้จ่ายในแต่ละเดือน เท่ากับ 19,000 บาท ให้คูณด้วย 12 (เดือน) จะได้ค่าใช้จ่ายประมาณต่อปี เท่ากับ 228,000 บาท จากนั้นคำนวณต่อด้วยการคูณ 25 (ปี) เป็นการประมาณช่วงเวลาที่จะใช้ชีวิตหลังเกษียณ ได้ตัวเลขออกมา 5,700,000 บาท นี่คือยอดเงินที่เป็นมูลค่าการลงทุนหรือต้องเก็บออมให้ถึง จึงจะได้อิสรภาพทางการเงิน

• กฎ 4% หมายถึง จากจำนวนเงินเก็บทั้งหมด สามารถนำเงินออกมาใช้หลังเกษียณได้ไม่เกินปีละ 4% เท่านั้น

ตัวอย่างการคำนวณ หากมีเงินเก็บทั้งหมด 5,700,000 บาท 4% ของยอดเงินเก็บเท่ากับ 228,000 บาทต่อปี หรือ 19,000 บาทต่อเดือน นี่คือยอดเงินสูงสุดที่สามารถใช้จ่ายได้ หากใช้จ่ายเกินยอดนี้หรือมากกว่า 4% จะทำให้มีเงินไม่พอใช้ และเกิดปัญหาการเงินตามมาได้

ส่วนรูปแบบการวางแผนการเงินที่เข้ากับแนวคิด FIRE คือ การหาช่องทางการลงทุนเพื่อต่อยอดเงินและรับผลตอบแทนต่อเนื่อง เพื่อชดเชยกับเงินต้นที่อาจถูกถอนออกมาใช้จ่ายระหว่างทาง เช่น ตราสารหนี้ กองทุนดัชนี กองทุนรวม กองทุนอสังหาริมทรัพย์ ข้อสำคัญที่สุดคือ การศึกษาลักษณะของการลงทุนแต่ละรูปแบบให้ถี่ถ้วน พร้อมกับพิจารณาเลือกระดับความเสี่ยงที่รับได้ ก่อนตัดสินใจลงทุน

หนึ่งทางเลือกในการลงทุนที่ได้มากกว่า LIVE TO LIFE ขอแนะนำ ‘ไทยประกันชีวิต ทีแอล ยูนิเวอร์แซลไลฟ์ 90/90’ เป็นประกันชีวิตควบการลงทุนที่ให้ความคุ้มครองชีวิตสูงสุด 2,000,000 บาท อายุรับประกันนานถึง 70 ปี จ่ายเบี้ยประกันขั้นต่ำเพียงปีละ 12,000 บาท หรือเดือนละ 1,000 บาท สามารถปรับเพิ่มหรือลดเบี้ยประกันได้ตลอดอายุกรมธรรม์ และหยุดพักชำระเบี้ยได้โดยยังให้ความคุ้มครองเหมือนเดิม ที่สำคัญสามารถถอนมูลค่าเงินสดในกรมธรรม์ออกมาใช้ก่อนได้ ทั้งนี้ ควรศึกษารายละเอียดของกรมธรรม์ก่อนตัดสินใจทำประกันภัย

FIRE เหมาะกับใครบ้าง ?

ถ้าดูอย่างผิวเผินจะเข้าใจว่า FIRE คงเป็นแนวคิดที่เปิดกว้างให้ทุกคนนำไปปรับใช้ในชีวิตได้ แต่ในความเป็นจริง FIRE ค่อนข้างเหมาะกับคนรุ่นใหม่วัยทำงานที่ขยับตัวไว ชอบคิด ชอบทำ ชอบวางแผนเพื่อชีวิตที่ดีขึ้นในทุกวัน และต้องการใช้ชีวิตอิสระ โดยปราศจากข้อผูกมัดและข้อจำกัดใด ๆ ทั้งด้านการทำงานและการเงิน

ในบรรดากลุ่มคนทำงานที่เลือกใช้แนวคิด FIRE มาวางแผนการเงิน ยังสามารถแบ่งออก 4 กลุ่มตามความต้องการที่แต่ละคนกำหนดไว้ว่า อยากเกษียณไวแค่ไหน ได้แก่

• Lean FIRE คือ กลุ่มคนที่เน้นรัดเข็มขัดให้ค่าใช้จ่ายทุกอย่างในชีวิต โดยการประหยัดมากขึ้นในแต่ละวัน มัธยัสถ์ ไม่ฟุ่มเฟือยเกินจำเป็น หวังให้ตัวเองสามารถเก็บเงินไว้มาก ๆ และไปสู่เป้าหมายเกษียณไวให้ได้
• Fat FIRE คือ กลุ่มคนที่ต้องการใช้ชีวิตตามปกติ ไม่มีความจำเป็นต้องกดดันตัวเองให้ประหยัด แต่เลือกสร้างกลยุทธ์ที่ช่วยให้มีเงินมากพอกับการใช้ชีวิต โดยการนำเงินเก็บไปลงทุนเพื่อสร้าง Passive Income แล้วนำผลตอบแทนมาแบ่งใช้จ่ายและนำไปลงทุนต่อ
• Barista FIRE คือ กลุ่มคนที่สามารถสร้างรายได้จากการลงทุนจนมีผลตอบแทนที่ครอบคลุมค่าใช้จ่ายได้ทั้งหมด โดยไม่จำเป็นต้องทำงานประจำเพื่อรับเงินเดือนอีกต่อไป ซึ่งเป็นผลมาจากการวางแผนการลงทุนสม่ำเสมอและยาวนานมากพอ แต่ถ้าอยากทำงานก็ยังสามารถทำงานพาร์ตไทม์ งานฟรีแลนซ์ หรืองานคอนแทรกต์สั้น ๆ เพื่อสร้างรายได้เสริม
• Coast FIRE คือ กลุ่มคนที่เลือกนำเงินที่ได้จากการลงทุนไปลงทุนต่อเรื่อย ๆ โดยไม่แบ่งออกมาใช้จ่ายก่อน เปรียบเหมือนคนที่อดเปรี้ยวไว้กินหวาน เพราะในระยะยาวจะทำให้มีเงินก้อนใหญ่ และไปถึงเป้าหมายที่ทำให้บรรลุอิสรภาพทางการเงินได้ไว

ส่วนข้อจำกัดของแนวคิด FIRE คือ ต้องมีวินัยในตัวเองที่สูงมาก เพราะต้องจัดการการเงินให้เป็นไปตามแผนที่วางไว้ตลอดเวลา ทำให้หลายคนมองว่าเป็นจุดที่ทำให้สำเร็จได้ยาก แต่ถ้ายึดมั่นในเป้าหมาย และมองเห็นภาพชีวิตของตัวเองหลังเกษียณไวได้ชัดเจน ก็ย่อมทำให้มีพลังและกำลังใจที่จะมุ่งมั่นต่อไปจนสามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระตามคำว่า Financial Independence, Retire Early

อ้างอิง

• ยามาซากิ ชุนสุเกะ. (2566). FIRE บรรลุอิสรภาพทางการเงินและเกษียณอายุก่อนกำหนด. วารา พับลิชชิ่ง.
• วิกกี โรบิน และ โจ โดมิงเกซ. (2561). เงินหรือชีวิต. โอเพ้นบุ๊คส์.
• Katie Binns. How to Retire Early: the FIRE Movement. https://bit.ly/3Q0TCrn
• Jessica Martel. What is FIRE Movement: Financial Independence, Retire Early?. https://bit.ly/3Q0bQt7