ชวนเรียนดำน้ำฟรี! ด้วยการเป็นอาสาสมัครช่วยดูแลปะการังให้ทะเลไทย

อากาศร้อนองศาเดือดของเดือนเมษายนชวนให้หลาย ๆ คนมองหากิจกรรมคลายร้อน ซึ่งแน่นอนว่าต้องเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับน้ำ และการดำน้ำก็เป็นหนึ่งในตัวเลือกที่หลายคนอยากลอง

ติดก็ตรงที่อาจจะยังไม่แน่ใจว่าควรลงทุนไปกับการซื้อคอร์สเรียนดำน้ำในราคาหลักหมื่นดีไหม หรือจะแค่สวมสน็อกเกิ้ลแล้วดำผุดดำว่ายแค่บริเวณผิวน้ำก็พอ

อย่าปล่อยให้ความฝันในการทำความรู้จักโลกใต้ทะเลหลุดลอย เพราะคุณสามารถเรียนรู้การดำน้ำแบบ Open Water ที่ระดับความลึกถึง 10 เมตรได้ฟรี ! ไม่มีค่าใช้จ่าย ในหลักสูตรดำน้ำอาสาสมัครพิทักษ์ทะเล ของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ที่เปิดอบรมการดำน้ำและให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ปะการังและท้องทะเลไทยเป็นประจำทุกปี 

ถ้าพร้อมแล้ว มาเตรียมตัวเรียนรู้หลักการดำน้ำแบบ Open Water ไปพร้อม ๆ กับการทำความรู้จักทะเลไทยในหลักสูตรดำน้ำอาสาสมัครพิทักษ์ทะเลกันเลย

จุดเริ่มต้นของหลักสูตรดำน้ำอาสาสมัครพิทักษ์ทะเล

ที่มาของการเปิดอบรมหลักสูตรดำน้ำอาสาสมัครพิทักษ์ทะเลแก่ประชาชนทั่วไป เกิดขึ้นจากแผนงานพื้นฐานด้านการจัดการน้ำและสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ระยะเวลา 20 ปี (2560 - 2579) ที่มีเป้าหมายในการเพิ่มความสมบูรณ์ของแนวปะการัง แหล่งหญ้าทะเล และระบบนิเวศทางทะเล โดยทางกรมฯ ได้กำหนดเป้าหมายดำเนินการฟื้นฟูแนวปะการังไว้ไม่น้อยกว่า 540 ไร่ หรือจำนวน 864,000 กิ่ง ซึ่งที่ผ่านมาหน่วยงานของกรมฯ ได้ดำเนินการปลูกฟื้นฟูปะการังในพื้นที่รับผิดชอบมาโดยตลอด และได้ดำเนินการติดตั้งทุ่นเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล เพื่อประโยชน์ในการบริหารจัดการพื้นที่แนวปะการังของประเทศไทย ในพื้นที่ 16 จังหวัด รวม 35 แห่ง

ภาพ: facebook.com/DMCRTH

แต่เนื่องจากเจ้าหน้าที่มีจำนวนจำกัด ในขณะที่การดำเนินงานปลูกฟื้นฟูปะการังและการติดตั้งทุ่นจอดเรือที่ผ่านมาจำเป็นต้องอาศัยแรงงาน หรือการมีส่วนร่วมจากนักดำน้ำอาสาสมัครจึงจะสามารถดำเนินการให้สำเร็จตามเป้าหมาย  ประกอบกับมีอาสาสมัครในพื้นที่ต่าง ๆ จำนวนมากมีความสนใจที่จะเข้าร่วมช่วยปฏิบัติงานปลูกฟื้นฟูปะการังของเจ้าหน้าที่รับผิดชอบโครงการ ซึ่งในการปฏิบัติงานปลูกฟื้นฟูปะการังจะต้องมีความรู้ และสามารถดำน้ำในการปฏิบัติงานก่อนที่จะเข้าร่วมโครงการ

ด้วยเหตุนี้เอง กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งจึงริเริ่มจัดฝึกอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับการดำน้ำเบื้องต้นให้กับอาสาสมัคร เพื่อเพิ่มศักยภาพและเพิ่มจำนวนของอาสาสมัครในการฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล และเพื่อลดปัญหาข้อจำกัดด้านการขาดอัตรากำลังเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง เนื้อหาของหลักสูตรฯ จึงมุ่งเน้นไปที่การฝึกอบรมการดำน้ำเบื้องต้นและการดำน้ำลึกให้กับเครือข่ายอาสาสมัคร และเจ้าหน้าที่ของกรมฯ ให้สามารถปฏิบัติงานใต้น้ำได้อย่างปลอดภัย พร้อมกับให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์ปะการังและทรัพยากรทางทะเลของไทย

คุณสมบัติผู้เรียนดำน้ำ Open Water

เนื้อหาในการอบรมหลักสูตรดำน้ำอาสาสมัครพิทักษ์ทะเลเน้นไปที่การฝึกอบรมเพิ่มศักยภาพการดำน้ำและเพิ่มความรู้ในการดำน้ำในแนวปะการังอย่างถูกวิธีให้กับอาสาสมัครที่ยังไม่เคยฝึกอบรมดำน้ำเบื้องต้นมาก่อน ดังนั้น หลักสูตรนี้จึงเปิดกว้างสำหรับประชาชนทุกช่วงอายุที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง โดยมีข้อแม้เพียงประการเดียว คือ ทางกรมฯ จะคิดค่าใช้จ่ายในการฝึกอบรมทั้งหมดตามหลักสูตร หากพบว่าผู้สมัครเคยผ่านการเรียนดําน้ำเบื้องต้น (Open Water Diver) มาแล้ว

สำหรับคนที่ว่ายน้ำไม่เป็นก็สามารถมาเรียนรู้หลักสูตรดำน้ำได้ โดยไม่ต้องกลัวว่าจะจมน้ำ เพราะการดำน้ำแบบ Scuba จะมีอุปกรณ์หลายอย่าง ที่ทำให้เราบังคับตัวเองให้จมหรือลอยในน้ำได้ เนื้อหาในหลักสูตรนี้จึงเน้นไปที่การเรียนรู้เรื่องทฤษฎี ความปลอดภัย และอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ช่วยให้สามารถดำน้ำได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย 

ทั้งนี้ การดำน้ำจึงเป็นกิจกรรมที่สร้างความตื่นเต้น ต้องใช้กำลัง และเป็นกิจกรรมที่หนักในบางสถานการณ์ ดังนั้น เพื่อความปลอดภัย ผู้เรียนไม่ควรมีน้ำหนักตัวมากเกินไป และมีระบบการหายใจและการไหลเวียนของโลหิตที่ดี

ส่วนผู้ที่ไม่เหมาะจะเรียนดำน้ำ ได้แก่ คนที่มีปัญหาเรื่องโรคหัวใจ เป็นหวัด ระบบทางเดินหายใจติดขัด โรคหืดหอบ อาการเจ็บป่วยที่อันตราย หรือกรณีที่จำเป็นต้องใช้ยา ควรปรึกษาแพทย์ก่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่ดื่มสุราหรือใช้ยาเสพติด ไม่ควรดำน้ำ เพราะอาจเสี่ยงต่ออันตราย

รู้จักศาสตร์การเรียนดำน้ำแบบ Open Water

โดยปกติแล้ว คอร์สเรียนดำน้ำแบ่งออกเป็นระดับต่าง ๆ ดังต่อไปนี้

• การดำน้ำตื้น (Snorkeling) เหมาะสำหรับคนที่ไม่เคยดำน้ำ และอยากลองทำความรู้จักการดำน้ำเบื้องต้นบริเวณผิวน้ำ
• การดำน้ำลึก (Open Water Diver) คอร์สดำน้ำสำหรับมือใหม่ไม่มีประสบการณ์ สอนพื้นฐานทั้งหมดในการดำน้ำ Scuba เมื่อเรียนจบแล้วจะได้บัตรดำน้ำที่ดำได้ทั่วโลกในความลึกไม่เกิน 18 เมตร
• Advanced Adventurer เพิ่มขีดจำกัดการดำน้ำในระดับความลึก 30 เมตร สำหรับผู้ที่ผ่านการเรียนคอร์ส Open Water Diver มาแล้ว มีการฝึกฝนทักษะอื่น ๆ เพิ่มเติม เช่น การดำดูเรือจม การดำน้ำตอนกลางคืน (Night Dive) การนำทางใต้น้ำ ฯลฯ

หลักสูตรดำน้ำอาสาสมัครพิทักษ์ทะเล เป็นหลักสูตรอบรมแบบ Open Water Diver โดยครูผู้สอนจะสอนวิธีดำน้ำแบบ Scuba เบื้องต้น ควบคู่ไปกับการเรียนความรู้พื้นฐานด้านทฤษฎี

คำว่า Scuba Diving ย่อมาจาก Self Contained Underwater Breathing Apparatus Diving หมายถึง การดำน้ำลึกโดยใช้อุปกรณ์ช่วยหายใจ เช่น ชุดดำน้ำพร้อมแทงก์ออกซิเจนที่ติดกับตัวนักดำน้ำ ทำให้สามารถเคลื่อนที่ไปมาใต้น้ำได้โดยอิสระ ชมปะการังและสัตว์ทะเลได้อย่างใกล้ชิดและอยู่ใต้ทะเลได้นาน 

หลักสูตรดำน้ำ Open Water ของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ใช้เวลาอบรม 5 วัน โดย 3 วันแรกเป็นการอบรมทฤษฎีและฝึกปฏิบัติในสระว่ายน้ำ ก่อนจะสอบดำน้ำภาคปฏิบัติที่ทะเลพัทยาใน 2 วันสุดท้าย

เนื้อหาภาคทฤษฎีที่สอนโดยนักดำน้ำระดับ Master Instructor จากสถาบัน PADI เน้นย้ำในเรื่องความปลอดภัย และเริ่มสอนตั้งแต่การใช้อุปกรณ์ดำน้ำต่าง ๆ เช่น การเลือก Mask (หน้ากาก) และ Fin (ตีนกบ) ที่มีขนาดเหมาะสม การเคลียร์น้ำในหน้ากาก การใส่หน้ากากใต้น้ำ การคำนวณน้ำหนัก Weight (ก้อนตะกั่ว) ให้เหมาะสมกับน้ำหนักตัว การสอนให้ถอดและใส่ Weight Belt (เข็มขัดตะกั่ว) ใต้น้ำในภาวะฉุกเฉิน สอนการสังเกตมาตรฐานของถังอากาศว่ายังอยู่ในสภาพพร้อมใช้งานหรือไม่ รวมทั้งการประกอบถังเข้ากับ Regulator with Gauge และการหยิบคว้าสายต่าง ๆ เมื่ออยู่ใต้น้ำ รวมถึงการเรียนรู้สัญลักษณ์มือ วิธีการลอยตัว และการหายใจในน้ำ

นอกจากนี้ ยังต้องเรียนรู้เรื่องการพักน้ำ ความปลอดภัยและการช่วยเหลือตัวเองในน้ำเบื้องต้น รู้จักโรคที่อาจเกิดจากการดำน้ำและรู้วิธีป้องกันอีกด้วย

และสิ่งที่หลักสูตรอาสาสมัครพิทักษ์ทะเลพิเศษกว่าหลักสูตรดำน้ำอื่น ๆ คือ การอบรมความรู้เกี่ยวกับทรัพยากรใต้ทะเลเบื้องต้น และการดำน้ำโดยไม่ทำลายระบบนิเวศใต้ทะเล ทั้งยังมีเทคนิคในการปรับทัศนคติของหลาย ๆ คนที่อาจจะเคยกลัวสัตว์ใต้ทะเลที่ไม่คุ้นเคย ให้รับรู้ถึงธรรมชาติของการอยู่ร่วมกัน เป็นการเปิดโลกใต้ผืนน้ำสีครามให้กลายเป็นสวรรค์ที่นักดำน้ำมือใหม่ค่อย ๆ ตกหลุมรักในไม่ช้า

ท้ายที่สุดแล้ว นักดำน้ำจะสามารถช่วยปฏิบัติงานภารกิจใต้น้ำของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ปลุกจิตสำนึกในการช่วยกันเก็บขยะใต้ทะเล และประชาสัมพันธ์การรักษ์สิ่งแวดล้อมใต้ทะเล ได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

การเตรียมตัวก่อนเรียนดำน้ำ

• พักผ่อนให้เพียงพอ การดำน้ำเป็นกิจกรรมที่ใช้พลังงานเยอะ จึงควรพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายสดชื่น และควรดื่มน้ำมาก ๆ ทั้งน้ำเปล่า และน้ำผสมเกลือแร่ วิตามิน เพื่อไม่ให้เกิดภาวะร่างกายขาดน้ำ ป้องกันความเสี่ยงในการเกิดโรค DCS (Decompression Sickness) หรือโรคน้ำหนีบ ซึ่งเป็นภาวะที่ก๊าซเฉื่อยในร่างกายรวมกันขนาดใหญ่จนทำให้เกิดฟองก๊าซไปอุดตันภายในกระแสเลือด หรือซึมเข้าเนื้อเยื่อของอวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกาย ส่งผลให้เนื้อเยื่อบาดเจ็บและเกิดอาการต่าง ๆ ตามมา

• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์จะทำให้สมรรถภาพในการคิดคำนวณหรือการควบคุมอุปกรณ์ลดลง อีกทั้งเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ยังเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ (Dehydration) เนื่องจากกระตุ้นให้ไตกรองของเสียและผลิตปัสสาวะมากขึ้น

• เตรียมชุดว่ายน้ำและครีมกันแดด ชุดว่ายน้ำควรเป็นกางเกงและเสื้อแขนยาวเข้ารูป ครีมกันแดดควรใช้แบบที่ไม่มีสารทำลายปะการัง (Reef Safe) หรือปลอดจากสารเคมี 4 ประเภท ได้แก่ Oxybenzone (Benzophenone-3, BP-3), Octinoxate (Ethylhexyl methoxycinnamate), 4-Methylbenzylid Camphor (4MBC) และ Butylparaben ซึ่งเป็นสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อปะการัง 

ภาพ: facebook.com/DMCRTH

สอบดำน้ำขั้นต้นผ่านแล้วอยากไปต่อ

สำหรับใครที่สอบผ่านหลักสูตรดำน้ำ Open Water แล้วอยากเรียนดำน้ำต่อ สามารถเก็บประสบการณ์ดำน้ำให้มากกว่า 30 ไดฟ์ แล้วสมัครเข้าร่วมอบรมการดำน้ำลึก (Advance) กับกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งต่อได้ โดยวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มศักยภาพการดำน้ำที่มีความลึกระดับ 18-30 เมตร (Deep Dive) ให้กับอาสาสมัครที่ผ่านการฝึกอบรมการดำน้ำเบื้องต้นมาแล้ว เพื่อช่วยปฏิบัติงานในภารกิจด้านการอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรทางทะเล ฝั่งอ่าวไทยตอนกลางต่อไป

ผลลัพธ์ที่ได้จากการฝึกอบรมดำน้ำลึกจะทำให้นักดำน้ำสามารถช่วยปฏิบัติงานภารกิจใต้น้ำ และได้รับความรู้ในเรื่องปะการัง และการฟื้นฟูปะการังของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งได้อย่างมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น โดยเบื้องต้นผู้เข้ารับการอบรมจะได้ร่วมกันเก็บขยะในทะเลและทำซั้งเพื่ออนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรทะเลให้ยั่งยืน

ภาพ: facebook.com/DMCRTH

นอกจากนี้ ผู้ที่สอบผ่านหลักสูตรดำน้ำ Open Water ทุกคนจะได้เป็นพี่น้องอาสาสมัครพิทักษ์ทะเลจะสามารถติดต่อสื่อสาร ติดตามข่าว และทำกิจกรรมอาสาต่าง ๆ ร่วมกันผ่านทางแอปพลิเคชั่น Marine Ranger ที่กรมทัพยากรทางทะเลและชายฝั่งจัดทำขึ้น เพื่อเชื่อมต่ออาสาสมัครทุกท่าน ซึ่งปัจจุบันมีกว่า 20,000 คน ให้สามารถเข้าถึงกิจกรรมต่าง ๆ ที่มีให้ร่วมทำตลอดทั้งปี เช่น ทำความสะอาดชายหาด แนวปะการัง หรือปะการังเทียม ฯลฯ

ติดตามข่าวสารความเคลื่อนไหวของคอร์สเรียนดำน้ำและกิจกรรมในการร่วมดูแลทะเลไทยได้ทาง 

FACEBOOK : กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง

WEBSITE : www.dmcr.go.th/home